Twórcy literatury od niepamiętnych czasów dążyli do przekraczania kolejnych granic. Obrazoburcza postawa, niezgoda na obowiązującą moralność lub kwestionowanie wszelkich autorytetów – to wszystko sprawiało, że ich dzieła nie były wydawane lub kończyły na czarnych listach. Przekonaj się, dlaczego tacy pisarze jak de Sade, Lautreamont lub Henry Miller zszokowali cały literacki świat
Epatowanie seksualnością, przemocą, narkotykami czy wulgarnym językiem nie jest we współczesnej literaturze niczym zaskakującym. Pretendujący do oryginalności pisarze prześcigającą się w obmyślaniu coraz mocniejszych środków oddziaływania na czytelnika. Pomimo tego istnieją dziesiątki stworzonych w przeszłości utworów, które nawet w takich warunkach zachowują swój szokujący charakter. Z trudem wydawane, zakazywane przez władze lub za wszelką cenę marginalizowane długo czekały na nadejście dni swojej świetności.
Najlepsze książki, które zszokowały świat
Chociaż nie zawsze o tym pamiętamy, dobra książka nie zawsze musi być pokrzepiająca czy przyjemna w lekturze. Wiele arcydzieł światowej literatury potrafi wzbudzać w nas najgorsze uczucia. Właśnie dlatego obecnie polecane książki w przeszłości były często niedoceniane, a nawet otwarcie potępiane.
1. Charles Baudelaire – Kwiaty zła
Tom poetycki wydany w 1857 roku w Paryżu. Zawarte w nim wiersze koncertują się m. in. fascynacji złem i brzydotą. Autor kreuje w nich obraz ciemnego, niepokojącego Paryża. Wiele utworów zawiera odważne motywy erotyczne. Tuż po wydaniu Kwiatów zła Baudelaire’owi wytoczono proces o obrazę dobrych obyczajów.
2. Markiz de Sade – Sto dwadzieścia dni Sodomy
Uznawana za utwór pornograficzny, powieść stworzona przez Markiza de Sade podczas niewoli w Bastylii w 1785 roku. Akcja utworu koncentruje się na orgiach seksualnych, w których uczestniczy czworo bogatych libertynów w towarzystwie 42 innych osób. Powieść po raz pierwszy wydano dopiero w XX wieku, a sam autor sądził, że zaginęła.
3. Comte de Lautreamont – Pieśni Maldorora
Dzieło stworzone w 1869 przez francuskiego poetę i jednego z pierwszych symbolistów Comte de Lautréamonta. Zainspirowany Wielką Improwizacją Adama Mickiewicza utwór jest próbą zanurzenia się w świecie upadku i zła. Autor wykreował postać tajemniczego tytułowego potwora, którego przyciąga wszystko, co odrażające, budzące strach, chorobliwe i wynaturzone. Uważany za szaleńca i maniaka Lautréamont szerzej znany stał się dopiero w XX wieku.
4. Emil Zola – Germinal
Napisana w 1885 roku powieść przedstawia życie robotników pracujących w kopalni, w której panują piekielne warunki. Ponure i pełne drastycznych obrazów dzieło jest opisem tragicznej egzystencji robotników i wezwaniem do buntu. Sam autor określił je mianem powieści socjalistycznej. Książka od początku zszokowała i podzieliła francuską publiczność.
5. Louis-Ferdinand Céline – Podróż do kresu nocy
Opis doświadczeń cynicznego anarchisty o nazwisku Bardamu, którego życie jest wzorowane na życiu samego autora. Premiera Podróży do kresu nocy miała miejsce w 1932 roku. Pisana kolokwialnym, często wulgarnym językiem powieść charakteryzuje świat jako miejsce pozbawione wartości, absurdalne i po brzegi wypełnione cierpieniem. Chociaż potępiana za skrajny pesymizm i immoralizm, powieść Céline’a szybko zyskała uznanie wielu krytyków.
6. Niccolò Machiavelli – Książę
Książę to poradnik polityczny wydany w 1532 przez florenckiego prawnika i filozofa Machiavellego. Najbardziej kontrowersyjną cechą podręcznika jest to, że jego autor uznaje utrzymanie władzy za najwyższy cel działalności politycznej, który usprawiedliwia wszelkie niemoralne czyny, takie przebiegłość, posługiwanie się okrucieństwem i wzbudzanie strachu w poddanych. Książka do tej pory jest dla wielu szokująca, prowokując krytykę ze stanowisk moralistycznych i konserwatywnych.
7. Salman Rushdie – Szatańskie wersety
Powieść autorstwa Ahmeda Salmana Rushdiego, którą wydano w 1988, nawiązuje do tzw. szatańskich wersetów, które rzekomo miały zostać dodane do Koranu po śmierci proroka Mahometa. Wiele środowisk muzłumańskich uznaje ją za bluźnierczą – w 1989 przywódca irańskich szyitów wydał na Rushdiego wyrok śmierci.
8. Joseph Conrad – Jądro ciemności
Najsłynniejsze dzieło Josepha Conrada, które powstało pod wpływem wizyty autora w Kongo pod koniec XIX wieku. Osobiste doświadczenia (poznanie ciemnej strony zachodniego kolonializmu: okrucieństwa, aktów niesprawiedliwości i korupcji) skłoniły Conrada do ukazania w formie opowiadania prawdziwej twarzy europejskiego imperializmu i zakwestionowania wiary w wizję mieszkańców zachodniego świata jako krzewicieli wyższych wartości.
9. Henry Miller – Zwrotnik Raka
Opublikowane w 1934 roku w Paryżu dzieło w obrazoburczy sposób portretuje świat paryskiej bohemy, ludzi z marginesu społecznego. Powieść napisana jest kolokwialnym, często wulgarnym językiem i zawiera wiele wątków erotycznych. Zdaniem samego autora Zwrotnik Raka miał być atakiem na siedem fundamentalnych wartości: sztukę, Boga, człowieczeństwo, przeznaczenie, czas, miłość i piękno. W 1937 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych obłożył książkę zakazem publikacji na terenie USA, jednak paradoksalnie to właśnie ten zakaz najbardziej przyczynił się do wzrostu jej popularności
10. Kurt Vonnegut – Rzeźnia numer pięć
Powieść antywojenna napisana przez Vonneguta pod wpływem wrażeń z pobytu w obozie jenieckim w czasie bombardowania Drezna. Pełna obrazów okrucieństwa, śmierci, gwałtu i głupoty powieść koncentruje się na losach bohatera, który nie potrafi wymazać z pamięci traumatycznych wspomnień.
11. Anthony Burgess – Mechaniczna pomarańcza
Wydana w 1962 powieść, która została napisana eksperymentalnym, slangowym językiem, opowiada o doświadczeniach nastoletniego Aleksa i jego bandy, który posiada silne skłonności do okrucieństwa i sadyzmu. Powieść Burgessa jest przesycona fascynacją przemocą, a wiele zawartych w niej brutalnych scen sprawiło, że często podlegała cenzurze.
12. George Orwell – Rok 1984
Antyutopia polityczna wykreowana przez George’a Orwella –XX-wiecznego pisarza i publicystę, który na własne oczy obserwował funkcjonowanie i efekty systemów totalitarnych. Opublikowana w 1949 roku powieść opisuje życie w Londynie w niezbyt odległej przyszłości, gdzie egzystencja jednostek została podporządkowana wszechpotężnej władzy państwowej. Wielu krytyków przyjęło dzieło Orwella chłodno, zarzucając mu przesadę, depresyjność i brak wiarygodności.
13. Vladimir Nabokov – Lolita
Najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova –Rosjanina, który od ok. 1938 pisał po angielsku. Opowiada ona o romansie czterdziestoletniego mężczyzny z dwunastoletnią, dojrzewającą dziewczyną. Utwór zawierający liczne motywy erotyczne, a po jego wydaniu autora oskarżano o pornografię i pedofilię.
Czy wiesz, że Lolita znalazła się również na liście 10 najlepszych powieści wszech czasów? Poznaj 9 pozostałych tytułów.
14. Truman Capote – Z zimną krwią
Wydana w 1966 powieść Trumana Capote szczegółowo opisuje morderstwo rodziny Clutterów w miasteczku Holcomb w stanie Kansas zarówno z perspektywy przyszłych ofiar, jak również sprawców przestępstwa. Capote głęboko wnika w psychikę dwóch morderców i charakteryzuje łączącą ich toksyczną relację. Ukazane w powieści wydarzenia miały miejsce w rzeczywistości, a zawarte w niej opisy bazują na autentycznych rozmowach autora z jednym mężczyzn w trakcie oczekiwania na karę śmierci.
15. Nikołaj Gogol – Martwe dusze
Niedokończona powieść Nikołaja Gogola, która powstała w latach 1835-1852, czyli aż do jego śmierci. Główny bohater powieści stara się zrobić interes na martwych duszach, czyli zmarłych chłopach pańszczyźnianych, za których wciąż płacone są podatki. Mężczyzna natyka się na swojej drodze na wielu ludzi, tworzących panoramę ówczesnej Rosji – w większości nudnych, okrutnych lub odrażających.
16. Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara
Słynna powieść Fiodora Dostojewskiego, która po powstaniu w 1866 roku była początkowo publikowana we fragmentach w rosyjskim czasopiśmie. Ukazuje ona historię byłego studenta-nihilisty, który rozważając prawo wybitnej jednostki do przezwyciężania odruchów swojego sumienia decyduje się na zamordowanie znajomej lichwiarki.
17. Michel Houellebecq – Uległość
Dzieło Houellebecqa to z pewnością jedna z najbardziej kontrowersyjnych powieści ostatnich lat. Przypadkowo wydana w dzień zamachu na redakcję Charlie Hebdo, w czasie którego zginął przyjaciel autora, książka opowiada o uzyskaniu szerokiej władzy politycznej przez Bractwo Muzułmańskie we Francji, które szybko zmienia oblicze całego kraju.
Książki online do pobrania za darmo
Wszystkie wymienione tytuły są dostępne w formie ebooków oferowanych przez najtańsze księgarnie internetowe. Część z nich (m. in. Charles Baudelaire, Joseph Conrad, Emil Zola i Niccolo Machiavelli) można znaleźć również za darmo w serwisie WolneLektury.pl. Zakup czytnika ebooków nie tylko pozwala na uzyskanie bezpłatnego dostępu do wielu arcydzieł światowej literatury, lecz wiąże się z wielką wygodą i oszczędnością. Jeżeli bierzesz go pod uwagę, koniecznie zajrzyj do pozostałych artykułów na naszej stronie.
Autor: Kuba