Wszyscy dobrze znamy to z własnego doświadczenia: nawet jeżeli poświęciliśmy na przeczytanie dobrej książki sporo czasu, już po kilku tygodniach niczego z niej nie pamiętamy. W rezultacie naszym największym problemem często nie jest spowodowana brakiem czasu lub innymi czynnikami niezdolność do czytania, lecz ulatnianie się z pamięci przyswojonej podczas lektury treści. Jak sprawić, aby przeczytane pozycje pozostały z nami na dłużej?
Czytanie dobrych książek należy do najlepszych sposobów na zdobywanie nowej wiedzy. Najlepsze powieści, poradniki, reportaże i literatura specjalistyczna otwierają przed nami nowe światy, przybliżając nam nieznane wcześniej zagadnienia. Chociaż jednak możemy poświecić na czytanie wiele czasu, największy problem powstaje wtedy, gdy musimy przywołać z pamięci uzyskane w trakcie lektury informacje.
Czy nie byłoby wspaniale móc skutecznie je zapamiętywać, a następnie korzystać z nich w dogodnym dla siebie momencie? Przedstawiamy 12 sposobów, które zdecydowanie to ułatwiają.
Jak skutecznie zapamiętywać czytane książki?
1. Sięgaj po książki, które szczerze Cię interesują
Wybieraj do czytania takie książki, które żywo Cię interesują. Co to oznacza? Jeżeli sam z siebie myślisz o określonym zagadnieniu lub problemie, a następnie dowiadujesz się, że został on omówiony w danej pozycji, to właśnie po nią powinieneś sięgnąć. Dzięki temu uda Ci się ją przeczytać ze stałym zainteresowaniem, łatwiej przyswajając zawarte w niej informacje.
Ponieważ często zdarza się, że decydujemy się na określoną lekturę tylko w związku z jej interesującą okładką lub kilkuzdaniową rekomendacją, powinniśmy starać się za wszelką cenę unikać nieprzemyślanych czytelniczych wyborów.
2. Sięgaj po odpowiednie książki w odpowiednich momentach
Warto zwrócić uwagę, że nawet jeżeli przeczytamy wyjątkowo dobrą książkę w okresie, w którym poruszone w niej sprawy w niewielkim stopniu nas interesują, to praktycznie nic z niej nie zapamiętamy. Właśnie dlatego należy sięgać po określoną pozycję dopiero wtedy, kiedy nasze zainteresowanie stało się już wystarczająco dojrzałe, a my nie możemy się doczekać momentu, w którym wreszcie przystąpimy do czytania.
Jeżeli nie wykorzystamy tego typu okoliczności na swoją korzyść, fascynacja danym tematem niepostrzeżenie minie, pozbawiając nas nie tylko czytelniczego zapału, lecz również większej otwartości na daną wiedzę.
3. Przystępuj do czytania z określonym celem
Zanim przystąpisz do lektury określonej pozycji, zastanów się, po co właściwie to robisz, czego pragniesz się z niej dowiedzieć. Postaraj się jak najlepiej zrozumieć swoją motywację, a przede wszystkim jasno określić swoje czytelnicze cele.
Jaką wiedzę spodziewasz się odnaleźć w danej książce? Co chciałbyś z nią zrobić, w jakich okolicznościach będziesz mógł jej użyć? Jeżeli świadomie odpowiesz na te pytania, Twoja uwaga od samego początku będzie odpowiednio ukierunkowana.
4. Stwórz sobie odpowiednie warunki do czytania
Coraz częściej jesteśmy zmuszeni do czytania w stanie ogólnego rozproszenia. Ponieważ brakuje nam czasu, jedyną okazję do kontaktu z najlepszymi książkami mamy w czasie przerwy w pracy, w poczekalni u lekarza lub w autobusie. Chociaż czytanie w takich warunkach pozwala nam na chwilę zapomnienia i relaksu, nie sprzyja ono zapamiętywaniu.
Jeżeli chcemy mieć pewność, że rozpoczynana przez nas lektura jest wartościowa i zależy nam na tym, aby wynieść z niej jak najwięcej, powinniśmy postarać się maksymalnie ułatwić sobie możliwość skupienia. Zamiast czytać dobrą książkę psychologiczną w salonie przy włączonym telewizorze, warto wyjść do innego pokoju i w ciszy jak najpełniej zagłębić się w lekturze.
5. Unikaj czytania jak najwięcej i jak najszybciej
Wśród niektórych ludzi istnieje przekonanie, że umiejętność szybkiego czytania posiada ogromne zalety. W rzeczywistości jest w znacznej mierze przeciwnie, a skuteczność zrozumienia i zapamiętywania zawartych w książce informacji okazuje się wprost proporcjonalna do tempa naszej lektury. Im wolniej i staranniej czytamy, tym więcej informacji zwykle zachowuje się w naszej pamięci.
W tym przypadku nie chodzi zresztą jedynie o dokładne czytanie poszczególnych akapitów i zdań. Nie licząc kilku wyjątków, książki przeczytane na raz np. w trakcie podróży niemal natychmiast ulatniały mi się z pamięci. Jeżeli jednak pochłaniałem je w niewielkich porcjach, poświęcając na lekturę nawet kilka tygodni i na bieżąco zastanawiając się nad poruszanymi w danym dziele zagadnieniami, mogłem mieć pewność, że wszystko dobrze zapamiętam.
6. Czytaj z jak największym zaangażowaniem
Chociaż różnica pomiędzy biernym śledzeniem wzrokiem kolejnych zdań a aktywnym czytaniem w stanie mocno skupionej uwagi może sprawiać wrażenie subtelnej, w rzeczywistości posiada ona ogromne znaczenie. Ponieważ czasami orientujemy się, że pomimo przerzucenia kilku stron nie mamy tak naprawdę pojęcia, jakie wydarzenia były na nich przedstawione, sami wyraźnie możemy dostrzec, dlaczego zyskanie umiejętności świadomego i produktywnego czytania wymaga dużego zaangażowania.
Chociaż może się wydawać, że czas spędzony z dobrą książką zawsze jest wartościowy, jesteśmy w stanie czytać różne rzeczy bez zainteresowania i koncentracji, w rzeczywistości wynosząc z lektury bardzo niewiele. W takich przypadkach przyswajane informacje nie pozostawiają w naszej pamięci dostatecznie wyraźnych śladów, abyśmy potrafili łatwo je sobie później przypomnieć.
7. Zastanawiaj się, na jakie pytania odpowiada dana książka
Jednym z najskuteczniejszych sposobów na zapamiętywanie treści czytanej książki jest myślenie o niej jako o ilustracji określonego problemu. Ponieważ wiele życiowych zagadnień przytłacza nas swoją złożonością lub subtelnością, nie zawsze jesteśmy w stanie jasno określić, jakie dokładnie sprawy i wydarzenia skupiły na sobie naszą uwagę, jak właściwie je rozumiemy. Ponieważ najlepsze powieści obfitują w wiele niezwykle wnikliwych analiz, to właśnie w nich możemy znaleźć punkt zaczepienia dla naszego codziennego namysłu.
Chcesz komuś wyjaśnić, jak rozumiesz prawdziwą przyjaźń? Wskaż na fabułę określonego dzieła. Dzięki takiemu postępowaniu nie tylko mocniej utrwalisz przyswajane informacje i stworzysz przydatne umysłowe skojarzenia, lecz również odpowiednio uporządkujesz swoją wiedzę. Zanim jednak to zrobisz, zastanawiaj się w czasie samej lektury na jakie pytania odpowiadają poszczególne rozdziały i akapity. Pozwoli Ci to na podtrzymanie swojej uwagi oraz lepsze zrozumienie intencji autora.
8. Oznaczaj kluczowe fragmenty i rób notatki na marginesach
Sprawdzonym przepisem na wspieranie aktywnego czytania jest oznaczanie fragmentów tekstu za pomocą karteczek i przygotowywanie notatek na marginesach. Dzięki tym czynnościom jesteśmy w stanie bardziej skupiać się na lekturze, unikając momentów nieświadomego pochłaniania dłuższych fragmentów tekstu.
W tym przypadku nie chodzi jedynie o to, abyśmy w jakiś sposób wyróżniali szczególnie przypadające nam do gustu cytaty. Ważne jest również oznaczanie węzłowych punktów najlepszych powieści, zwrotów akcji oraz momentów o największym strukturalnym znaczeniu. Dzięki temu będzie w stanie szybko przypomnieć sobie znaczenie całej książki, przeglądając wyłącznie kilka wyróżnionych fragmentów.
W jaki sposób tworzyć najbardziej użyteczne notatki? Ważne jest przede wszystkim to, aby nie parafrazować całej treści poszczególnych akapitów, lecz wypisywać na marginesach najważniejsze słowa kluczowe. Już samo krótkie spojrzenie na nie wystarczy, abyśmy łatwo przypomnieli sobie omawiane w książce zagadnienia, a tym samym lepiej je zapamiętali.
9. Przygotuj 3-4 zdaniowe streszczenie danej książki
Gdy już skończysz czytać ciekawą książkę, przygotuj jej krótkie, 3-4 zdaniowe streszczenie. Możesz je zapisać na pierwszej lub ostatniej stronie ołówkiem. Byłoby najlepiej, gdybyś zrobił to jak najszybciej, kiedy jeszcze dobrze pamiętasz całą fabułę. Chociaż w tym momencie skłaniasz się ku przekonaniu, że nie ma sensu tego robić, ponieważ przyswojony materiał z pewnością na długo z Tobą zostanie, w rzeczywistości najprawdopodobniej będzie inaczej.
Chociaż możesz również sądzić, że przygotowywanie własnego streszczenia nie ma większego sensu, ponieważ w razie potrzeby szybko znajdziesz je w sieci, w tym przypadku chodzi w gruncie rzeczy o coś innego. Zapisanie 3-4 zdaniowego podsumowania głównej fabuły danej książki jest mianowicie okazują, aby samodzielnie zastanowić się, czego właściwie ona dotyczy (stworzyć jej zwięzły schemat). Poza tym zapisywanie najważniejszych informacji własnymi słowami pozwala na znacznie skuteczniejsze zapamiętywanie, niż posiłkowanie się nimi w obcej, stworzonej przez kogoś innego postaci.
10. Zastanawiaj się nad znaczeniem przeczytanej książki
Chociaż często się nad tym nie zastanawiamy, właściwy proces intelektualnego trawienia danej książki rozpoczyna się dopiero po jej przeczytaniu. W związku z tym niezwykle ważne jest, aby dać sobie trochę czasu na to, aż przyswojone informacje zaczną kiełkować w naszej podświadomości. Aby określone fabularne wątki w nas dojrzały, a poszczególne wątpliwości i pytania coraz silniej nam się narzucały, po skończonej lekturze musimy cierpliwie poczekać. Co ciekawe, na tym etapie jesteśmy w stanie dostrzec w polecanych książkach znacznie więcej, niż widzieliśmy w nich wcześniej. Zyskujemy możliwość lepszego uświadomienia sobie ich znaczenia, zwrócenia uwagi na powiązania pomiędzy przedstawionymi w nich wydarzeniami.
Problem wielu czytelników polega na tym, że to stadium myślowego trawienia dobrej książki nie tylko nie jest w ich przypadku odpowiednio przepracowane, lecz wręcz w ogóle nie występuje. Ponieważ po zakończonej lekturze natychmiast sięgają oni po nową pozycję, nie mają możliwości, aby dłużej o niej pomyśleć. Jest to coś, czego powinniśmy unikać.
11. Staraj się wykorzystać wiedzę, którą zdobyłeś
Jeżeli chcemy utrwalić przyswojone informacje, powinniśmy jak najczęściej z nich korzystać. Wszystkie rzeczy, o których na co dzień nie myślimy, do których wcale nie wracamy, po prostu ulatniają się z naszej pamięci. Właśnie dlatego ważne jest, aby starać się zrobić z zyskanej po lekturze danej książki wiedzy praktyczny użytek.
Jeżeli nie jest to żaden poradnik, lecz np. ciekawa powieść, wystarczy, że postaramy się opisać jej fabułę innym, wyjaśnić im jej znaczenie, opowiedzieć o jej wadach i zaletach. Pomocne w zapamiętywaniu jest również wspomniane wcześniej wykorzystywane dobrej książki jako ilustracji określonego problemu. Dzięki takiej myślowej utworzymy cenne skojarzenie, które pozwoli nam na wspominanie treści przeczytanej pozycji znacznie częściej niż w innych okolicznościach.
12. Wracaj do raz przeczytanych książek
Wielu czytelników wyznaje zasadę, zgodnie z którą nie ma większego sensu powracać do raz przeczytanych książek. Chociaż takie postępowanie może sprzyjać unikaniu nudy, bez wątpienia nie idzie ono w parze z zapamiętywaniem. Ponieważ zapamiętywanie polega przede wszystkim na utrwalaniu wykorzystywanych przez nasz mózg informacji, w trakcie uczenia się dowolnych rzeczy nie możemy obejść się bez powtórek.
Z czytaniem książek jest dokładnie tak samo. Jeżeli zajrzeliśmy do nich jedynie raz, w ogóle nie powinniśmy się dziwić, że szybko zapomnieliśmy o zawartych w nich wątkach. Co więcej, jeżeli wybieraliśmy polecane książki w rozważny sposób, możemy być pewni, że są one warte ponownej lektury. Jeżeli wiemy, jakiego problemu dotyczy dana pozycja, jakie problemy ilustruje, jeżeli w trakcie czytania oznaczyliśmy w niej najważniejsze fragmenty, to nie powinniśmy mieć żadnych oporów, aby od czasu do czasu ponownie zdjąć ją z domowej półki. Dopiero w takich okolicznościach staje się ona prawdziwą częścią zasobów naszej wiedzy, utrwalamy zawarte w niej informacje, a jej treść zaczyna sama nam się przypominać w wymagających tego okolicznościach.
Czy czytnik ebooków może przydać się do skutecznego zapamiętywania?
Chociaż powyżej przedstawione sposoby na skuteczne zapamiętywanie mają szeroki zakres, przydając się zarówno przy okazji czytania najlepszych książek drukowanych, jak również elektronicznych, zakup czytnika ebooków jest w stanie uczynić utrwalanie nowej wiedzy jeszcze wygodniejszym.
Ponieważ najlepsze czytniki ebooków są wielofunkcyjnymi urządzeniami, które pozwalają m. in. na korzystanie z podkreśleń i zakładek, robienie cyfrowych notatek, eksportowanie ich do odrębnych plików czy przeszukiwanie zwartości poszczególnych książek pod kątem określonych sformułowań i słów, pozwalają one na zwiększenie produktywności naszej lektury i nauki.
Jakie funkcje najlepszych czytników ebooków ułatwiają zapamiętywanie książek?
- Możliwość korzystania z zakładek i podkreśleń
- Możliwość dodawania w tekście własnych komentarzy i notatek
- Możliwość eksportowania podkreślonych fragmentów tekstu do osobnego pliku
- Możliwość przeszukiwania zawartości naszej cyfrowej biblioteki pod kątem określonych słów kluczowych
- Możliwość szybkiego powracania do dowolnych książek, które przechowujemy w niewielkim urządzeniu
- Możliwość porządkowania swojej cyfrowej biblioteki na kilka sposobów
- Możliwość wygodnego dostosowywania czytanej książki do swoich aktualnych zainteresowań i nastroju
- Możliwość korzystania z podświetlenia ekranu, które umożliwia czytanie w dowolnych warunkach
Autor: Kuba