Książki cyfrowe stają się w Polsce coraz ważniejszym segmentem rynku wydawniczego, osiągając już 15,5% jego wartości.
Wydawcy współpracują z platformami streamingowymi, rezygnując z potencjalnych wyższych zysków, jakie mogłyby im przynieść własne kanały sprzedażowe. To powszechna praktyka wielu wydawnictw, mimo że analiza rynku pokazuje rozwój autorskich platform dystrybucyjnych niosących swoją działalnością wiele korzyści.
Rynek książek w Polsce: druk a cyfryzacja
Całkowita wartość rynku wydawniczego w Polsce wynosi około 4 miliardów złotych, co odpowiada 3% europejskiego rynku, szacowanego na około 37–40 miliardów euro. Wartość rynku e-booków w Polsce to około 600–700 milionów złotych, a ich popularność wzrosła w latach 2022–2023 aż o 200%.
Badania Biblioteki Narodowej pokazują, że e-booki i audiobooki nie zastępują książek drukowanych, lecz uzupełniają je. Pozwalają one czytelnikom wybierać formę odbioru odpowiadającą ich preferencjom oraz aktualnym potrzebom. Tym samym, nowe publikacje są wprowadzane na rynek zarówno jako druk, e-booki, jak i audiobooki. Obecnie niemal każda nowość wydawnicza trafia do sprzedaży w formie e-booka, a co dziewiąty tytuł – jako audiobook.
Subskrypcje czy sprzedaż jednorazowa – która forma dominuje?
Sprzedaż e-booków i audiobooków odbywa się głównie poprzez subskrypcje oraz zakup jednorazowy. Platformy, takie jak Legimi, Storytel i Empik Go oferują model subskrypcyjny, który umożliwia nieograniczony dostęp do szerokiego katalogu treści za comiesięczną opłatą. Wydawcy zyskują w ten sposób stabilny przychód, choć bywa to mniej opłacalne niż sprzedaż jednostkowa.
Model rozliczeniowy współpracy z platformami streamingowymi nie należy do najbardziej transparentnych. Określane są w nim różne progi, stawki, limit minimalnej przeczytanej treści, doliczane są koszty techniczne. Trudno oszacować, ile rzeczywiście wyniosą przychody, a finalnie z audiobooka o wartości kilkudziesięciu złotych do wydawnictwa trafia zaledwie kilka-kilkanaście złotych – zauważa Krzysztof Bartnik, prezes Imker – firmy wspierającej self-publisherów i wydawnictwa w sprzedaży bezpośredniej.
Zakup jednorazowy oferują platformy, takie jak Publio, Virtualo oraz Ebookpoint, które umożliwiają użytkownikom pobieranie treści na własność. Zyskuje na znaczeniu również self-publishing i sprzedaż bezpośrednia realizowana za pośrednictwem autorskich sklepów internetowych oraz mediów społecznościowych. To rozwiązanie jest szczególnie popularne wśród indywidualnych twórców, którzy korzystają z Kindle Direct Publishing czy StreetLib.
Rynek książek cyfrowych a afera Legimi – aktualizacja sytuacji
O „aferze Legimi” pisaliśmy ostatnio tutaj. Choć sprawa nieco ucichła, to sytuacja wciąż pozostaje napięta i może mieć znaczący wpływ na branżę wydawniczą w Polsce.
Szybkie przypomnienie: w listopadzie Legimi uregulowało zaległe 7 milionów złotych wobec wydawców z PDW, ale książki trafiły głównie do „katalogu klubowego”. Z kolei Virtualo wypowiedziało umowę Legimi po zgłoszeniu nieprawidłowości w rozliczeniach. Virtualo zaznaczyło, że straty wydawców mogą wynosić nawet 15–20 milionów złotych. Jednak Legimi zaprzecza zarzutom, oskarżając Virtualo o działania na szkodę konkurencji.
Pojawia się teraz pytanie:
Czy pośrednicy wciąż są niezbędni w dystrybucji książek?
Wydawcy sprzedający swoje produkty online najczęściej wybierają współpracę z e-księgarniami lub platformami marketplace, zamiast rozwijać własne sklepy i kanały sprzedażowe. Według raportu „E-commerce w Polsce 2023. Gemius dla E-commerce Polska”, Empik (66% udziału całości) jest najbardziej rozpoznawalnym sprzedawcą książek online. Za nim plasują się Allegro (25%) oraz Taniaksiazka.pl (9%). W dalszej kolejności wskazywane są: Amazon.pl, Swiatksiazki.pl, Bonito.pl i Gandalf.pl.
W ostatnich latach powstało jednak wiele podmiotów, głównie małych i średnich wydawnictw, które stawiają na niezależność i szukają bardziej nowoczesnych form dotarcia do czytelników. Z sukcesem skupiają się one na rozwijaniu własnych kanałów sprzedaży – mówi Krzysztof Bartnik z Imker.
Przykładem jest wydawnictwo OSMPower. Przeszło ono na model D2C (direct-to-consumer) i zrezygnorwało z zewnętrznych platform sprzedażowych. Dzięki temu miesięczne przychody wzrosły do poziomu odpowiadającego wcześniejszym zyskom osiąganym przez 3–6 miesięcy współpracy z pośrednikami.
Sprzedaż przez pośredników, czyli dystrybutorów, hurtownie czy sieci handlowe, wiąże się dla wydawców z utratą kontroli nad liczbą sprzedanych egzemplarzy oraz ustalaniem cen własnych publikacji. Model sprzedaży pośredniej ogranicza wydawnictwom możliwość tworzenia własnej bazy klientów, kontaktowania się z nimi oraz promowania pozostałych produktów z własnej oferty.
E-booki w Europie: kto dyktuje trendy?
Europejski rynek e-booków osiągnął w 2023 roku wartość 10 miliardów euro. Cyfrowy format literatury cieszy się największą popularnością w krajach nordyckich, takich jak Dania i Finlandia. Czytanie e-booków przewyższa tam popularnością książki drukowane.
W Europie, podobnie jak w Polsce, dominują trzy modele sprzedażowe. Są to subskrypcje, zakupy jednorazowe i sprzedaż przez partnerów handlowych. Platformy Audible, Storytel i Nextory są liderami w modelach subskrypcyjnych. W sprzedaży jednostkowej przodują Amazon, Apple Books i Kobo. W handlu detalicznym e-booków kluczowymi graczami są Amazon Kindle oraz lokalne platformy – na przykład Thalia.de w Niemczech czy FNAC we Francji.
Wnioski i perspektywy
Rynek książek cyfrowych w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie, osiągając coraz większy udział w całym sektorze wydawniczym. Wydawcy korzystają zarówno z modeli subskrypcyjnych, jak i sprzedaży jednorazowej. Zauważa się też rosnącą liczbę podmiotów stawiających na niezależność i rozwijających własne kanały dystrybucji. Popularność e-booków i audiobooków pokazuje, że cyfrowe formaty nie tylko uzupełniają odbiór tradycyjnych papierowych książek, ale stają się dla wielu czytelników pierwszym wyborem.
Czy polski rynek książek cyfrowych jest gotowy na pełną transformację w kierunku sprzedaży bezpośredniej?
Przy okazji zapraszamy na nasze media społecznościowe!
Instagram – @naczytniku
Facebook – naczytniku
YouTube – NaCzytnikuPL
Tik Tok –NaCzytnikuPL
Źródło: interaktywnie.com